|
Er zijn heel veel soorten coax connectoren. Omdat maar een klein deel voor de experimenteel radio onderzoeker relevant is, is hieronder een selectie van de meest gebruikte coax connectoren weergegeven. De eigenschappen zijn indicatief omdat dit per fabrikant en specifieke toepassing kan verschillen. Het maximale vermogen is bijvoorbeeld gekoppeld aan de hoeveelheid reflectie. Dus wanneer er reflectie is, kan het maximaal toelaatbare vermogen lager liggen. Zie onderstaande gegevens daarom als inleiding in de RF connectoren en kijk voor specifieke eigenschapen in de technische specificaties van de gekozen connector.
|
In de essentie is de functie van alle coax connectoren gelijk. Maar er zijn veel verschillende eigenschappen wat een connector specifiek kan maken, zoals:
- Maximale frequentie;
- Maximale vermogen;
- Type bevestiging (bajonet, schroefdraad, etcetera)
- Impedantie (50 of 75 Ohm);
- Afdichting;
- Afmetingen;
- Prijs.
|
De PL plug is waarschijnlijk de meest bekende coax connector voor radio technici. Maar deze connector heeft op een aantal vlakken een twijfelachtige reputatie. Origineel zou de maximale frequentie rond de 300MHz liggen, maar uit metingen blijkt dat deze connector boven 100MHz eigenlijk niet meer bruikbaar is door grote verliezen. Ondanks dat deze connector bekend staat als UHF connector, is de connector eigenlijk alleen voor HF goed bruikbaar omdat voor VHF al een N-connector wordt geadviseerd. Deze connector is ook veel toegepast op 27Mc en piraten apparatuur, de naam �piraten plug�. Helaas blinkt de kwaliteit van veel 27Mc apparatuur niet uit in goede kwaliteit en zijn er veel goedkope/slechte PL connectoren op de markt te vinden. De connector die op de kabel geschroefd kan worden, is eigenlijk te slecht om te kunnen gebruiken. De mechanische sterkte is matig waardoor de pluggen vaak los op de kabels zitten. Voor HF is de connector wel goed gangbaar, maar het advies is om alleen de uitvoering de gebruiken van goede kwaliteit. De uitvoering daarbij de kabel met een wartel aan de connector wordt verbonden is over het algemeen goed te gebruiken. Voor zover bekend is de connector altijd 50 Ohm. Een bijkomstigheid is dat �banenestekkers� in het chassisdeel passen, waardoor de PL connector ook voor gelijkspanning (test) aansluitingen kan worden gebruikt. De PL connector heeft geen afdichting, dus bij gebruik buiten (antenne�s) moet de connector goed worden afgedicht met (TelCo) tape.
naam: PL-plug, UHF connector, �piraten plug�
aanduiding: SO-239 (female) en PL-259 (male)
maximale frequentie: DC�100MHz
maximale vermogen: 500Vpp (1KW)
toepassingsgebied: HF (0�30MHz)
verbinding: schroefdraad
afdichting: geen
Hieronder staat een afbeelding van kabels die ik zo ben tegen gekomen. De pluggen zitten los, de mantel steekt achter uit de plug en er zwerven stukjes koperdraad in de plug met grote kans op kortsluiting. Wanneer je antenne op meters hoogte hangt, wil je geen slechte verbinding of kortsluiting.
Hieronder staat een connector voor RG-213 coax die met een wartel is uitgevoerd. De connector wordt op de kabel gezet met twee steeksleutels. De rubber bus dicht het geheel af en klemt de connector zeer goed op de kabel. Deze klemmende werking zorgt ook voor een goed massacontact. Als je verstandig bent smeer je iets vet aan het schroefdraad van de wartel zodat de aandraaikracht in de klemming gaat zitten en niet in de wrijving van het schroefdraad. Soldeer het signaaldraad door aan het eind van de plug en vijl het einde mooi vlak. Om het geheel helemaal af te maken is het verstandig om met een klein staalborsteltje de hars van het soldeertin te verwijderen. Deze pluggen kosten ongeveer €5,00 en is het geld zeker waard.
|
De N-connector is te zien als een kruisig tussen een BNC en PL connector. Het frequentie bereik va de BNV connector en de afmetingen van een PL connector. Daarbij is de N-connector ook voorzien van een africhting ring waardoor deze connector ook zeer geschikt is voor buiten gebruik (antenne�s). Voor VHF en UHF antenne aansluitingen mag de N-connector gezien worden als �de standaard�. De connectoren zijn doorgaans degelijk, kunnen grote vermogens hebben en kunnen tot hoge frequenties werken. Een nadeel is dat de N-connector iets complexer is dan een PL connector waardoor de prijs hoger ligt. Er zijn 50 en 75 Ohm varianten te vinden. De 75 Ohm variant wordt gebruikt bij kabel televisie distributie. Wanneer de 50 en 75 Ohm variant aan elkaar worden verbonden, is er kans op schade. In tegenstelling tot de BNC connector, verschilt de midden pent in dikte. Dus er is geen verbinding of de connector raakt onherstelbaar beschadigd. Het verschil is alleen visueel waar te nemen of te meten omdat de connectoren geen markering hebben.
naam: N-connector
aanduiding: N-connector
maximale frequentie: DC�8GHz (soms zelfs 18GHz)
maximale vermogen: 5KW bij tot 20MHz en 500W tot 2Ghz
maximale spanning: 1KVrms
toepassingsgebied: HF, VHF en UHF antenne kabels
verbinding: schroefdraad
afdichting: vlakke ring
Mijn persoonlijke favoriet van coax connector is deze variant van het merk Spinner. Deze worden veel gebruikt voor "broadcast" zenders en bij professionele netwerken. Deze connector kost ongeveer �25,00 en is daarmee fors aan de prijs. Maar probleemloos functioneren is daarmee bijna een garantie. Voor montage op antennes in masten zijn deze ideaal, ��n keer monteren en nooit meer problemen.
Het is een verzilverde connector uit twee delen. Het achterste deel waar de kabel aan wordt gemonteerd en het voorste deel wat het verbindende deel is. Het voordeel van deze connectoren is dat deze haaks en recht te monteren zijn. De connectoren zijn waterdicht, dus nooit meer knoeien met Telco tape (Telecom tape) om verbindingen waterdicht te maken. Deze zijn zeer degelijk. De connector is met een steeksleutel vast te draaien, dus geen beschadigingen van een waterpomptang en losdraaien gaat daarmee ook zeer eenvoudig. De connector is corrosiebestendig omdat deze van roestvaststaal en verzilverd lichtmetaal gemaakt is. Alle verbindingsdelen hebben een ring of pakking voor een goede afdichting tegen weersinvloeden.
Het is aan te bevelen om de schroefdraadverbinding iets te smeren met kopervet. Daarmee is de verbinding ooit ook nog los te nemen zonder moeite. Zelfs als het vet weg is, is er een filmlaag van koperdeeltjes welke voor een smerende werking zorgt.
Daarna kan de kabel worden aangestript en worden bevestigd aan de connector. De wartel is met een steeksleutel aan te draaien wat prettig werkt. Ook hier is het verstandig om een beetje kopervet op het schroefdraad te smeren. Daardoor gaat de energie in de klemmende werking zitten van de connector op de kabel in plaats van dat de energie op gaat aan warmte door wrijving in het schroefdraad bij aandraaien. Door het aandraaien wordt de lichtmetalen bus naar "binnen" geforceerd. Daarmee wordt de rubber ring samengedrukt die ervoor zorgt dat de kabel geklemd wordt in de connector. Daarbij wordt de lichtmetalen bus naar "voren" gedrukt waardoor de afscherming goed wordt geklemd. De kabel zit na het aandraaien muurvast en er is ook een waterdichte verbinding door de rubber ring.
Via het "luikje" aan de zijkant is de kern van de kabel te solderen aan het contactpunt. Zorg dat het soldeertin goed vloeit en dat er geen losse deeltjes in deze ruimte achterblijven. Het is verstandig om met een tandartshaakje het overtollige hars weg te krabben. De holte is af te dichten met de meegeleverde "stop" en pakking. Smeer ook een klein beetje kopervet aan het schroefdraad en monteer deze "stop" door deze aan te draaien met behulp van een muntje. De kabel is ook te monteren via dit gat en kan het andere gat worden afgedicht om een haakse connector als resultaat te krijgen.
Het resultaat is een degelijke connector die jaren gaat zonder problemen. Bij montage op de antenne is het aan te raden om een beetje contactspray te spuiten om de overgangsweerstand zo klein mogelijk te krijgen. Smeer daarbij een klein beetje vet op het schroefdraad soepel te laten lopen en draai de verbiding stevig aan om een mechanisch en elektrisch sterkte verbinding te krijgen.
Gebruikte connectoren zijn vaak ook her te gebruiken. Deze presteren vaak nog goed, het is alleen een kwestie van alles loshalen, controleren, schoonmaken en weer monteren.
|
De “Bayonet-Neill-Concelman” connector is vernoemd naar de uitvinder. Het toepassingsgebied is erg breed waardoor de BNC connector nog veel toegepast wordt, ondanks dat de connector eigenlijk al flink verouderd is. De connector wordt voor video, luchtvaart, audio en laag vermogen RF toegepast. Ooit is de BNC connector toegepast als voorloper van de UTP stekker voor computer netwerken. Tijdstandaarden (voor bijvoorbeeld een 10MHz kloksignaal) en meetapparatuur is vaak uitgerust met BNC connectoren. Oudere portofoons zijn uitgerust met BNC connectoren voor de antenne aansluiting, tegenwoordig is deze toepassing vervangen door SMA connectoren. Let er op dat voor bijvoorbeeld video, de impedantie 75 Ohm is in plaats van 50 Ohm. Het verschil is visueel te herkennen aan de dikte van de witte isolator. De dikte van de isolatie bepaalt de impedantie. In tegenstelling wat vaak wordt beweerd, is de midden pen voor beide impedanties identiek. Omdat de connectoren door de bajonet sluiting snel te verbinden en te verbreken zijn en er signalen tot 4 GHz door heen kunnen, worden de BNC connectoren veel toegepast bij meet- en testopstellingen. Er zijn BNC connectoren met schroefdraad in plaats van een bajonet aansluiting. Deze worden TNC genoemd, omdat B voor “bajonet” staat en T voor “thread” (schroefdraad).
naam: BNC
maximale frequentie: DC…4GHz
toepassingsgebied: meet-/testopstellingen en koppelkabels bij lage vermogens
verbinding: bajonet
afdichting: geen
|
De SMA connector is compact en kan hoge frequenties aan. Vandaar dat de SMA connector veel wordt toegepast op portofoons als antenne aansluiting en bij apparaten met hoge frequenties en lager vermogens zoals ATV zenders. Er is ook een “omgekeerde” variant van SMA, namelijk “reverse SMA”. Hierbij is de middenpen “omgekeerd” ofwel male is female en female is male. SMA connectoren worden met schroefdraad gemonteerd. Er is een variant van de SMA connector waarbij de montage door middel van een klik-/klemverbinding geschied in plaat van met schoefdraad. Dit model heet SMB.
|
 De 7/16 connector is te vinden bij experimenteel radio onderzoekers omdat veel professionele apparatuur hiermee uitgerust is. Bij afdanken van deze apparatuur komt het vaak op de amateur markt terecht. (Zoals de Ericsson RS460 filters van het oude mobiele telefonie netwerk.) Deze connectoren zijn relatief groot en degelijk. De connectoren zijn doorgaans waterdicht en daarmee geschikt voor buiten gebruik (antenne�s). Ook kunnen er grote vermogens van 3KW doorheen met 13,2KW piekvermogen. Op dummyloads die dergelijke vermogens aan kunnen, is de 7/16 connector te vinden. In de meeste situaties volstaat een N-connector voor amateur gebruik, dus voor zover bekend wordt de 7/16 connector niet op commerci�le apparatuur toegepast.
naam: 7/16 (zeven zestiende)
maximale frequentie: DC�5,2GHz (7GHz bij �rigid coax�)
maximale spanning: 813VDC
maximale vermogen: 3KW (13,2KW piek)
toepassingsgebied: HF (0�30MHz)
verbinding: schroefdraad (M29x1,5)
afdichting: o-ring
|
|
