inleiding
|
Een antenne is essensieel bij het zenden en ontvangen. En hoe hoger de antenne, des te beter het bereik. Een hoge antennemast is dus ideaal voor de toepassing, maar helaas ook voor velen een lelijk ding, in bepaalde gevallen vergunningsplichtig en ook nog eens een bliksemafleider. En dat maakt het plaatsen van een antennemast toch weer een drempel. Toch wilde ik graag een mast op enige hoogte om meer uit de hobby te kunnen halen. Het traject van een vergunning zie ik niet zitten en aangezien ik voornemens men om onder de vjf meter mastlengte te blijven, is een vergunning niet verplicht. In de praktijk zal ik hooguit een paar uur in de week zenden/ontvangen, dus een permanente mast is zonde voor het zicht en de gedachte dat er een grote bliksemafleider naast het huis staat, is voor mij ook een bezwaar.
Maar ik heb een goede oplossing gevonden voor mijn antenne vraagstuk. Een liermast.
Deze liermast heb ik gekocht bij http://www.elektrodump.nl in Emst (NL).
|
|
mogelijkheden
|
|
Vanuit het leger zijn er vele soorten en maten masten beschikbaar gekomen. Pompmasten op perslucht, stapelmasten en bijvoorbeeld liermasten. Omdat ik een permanente opstelling wil, die eenvoudig van hoogte te veranderen is, is een liermast voor mij het meest geschikt. Omdat ik niet boven de vijf meter uit wil komen in verband met een vergunning, is een zes meter mast voldoende (tevens de kortste die ik kon vinden). Daarbij is een kortere mast voordeliger dan een langere mast...
|
|
Geroh AKAC019
|
Uit het assortiment van liermasten is mijn oog gevallen op een Geroh GmbH liermast.
De Geroh GmbH 6m liermast ingeschoven.
Uit nader onderzoek blijkt dit het model AKAC019 te zijn. Deze zijn geproduceerd rond 1974 in Duitsland. Deze zijn afgeschreven door het Duitse leger en op de markt gekomen. Vermoedelijk is dit na 2004 gebeurt aangezien mijn mast in 2004 nog gekeurd is volgens de sticker. En zo heb ik er één kunnen kopen. Dit model is ingeschoven 1,57 meter hoog en uitgeschoven 5,9 meter hoog. Met 18 kilogram is dit een vrij lichte mast en eenvoudig mee te nemen in de auto. Deze is ontworpen om in het veld te kunnen plaatsen of op een (Unimog) wagen. Bovenaan de onderbuis is deze te tuien voor stabiliteit. Bovenaan het op één na gooste segment is op de mast een "kraag" met drie gaten waar extra tuien aan kunnen worden bevestigd. Op het verloopstuk bovenop de mast is een flens met nog zes gaten waar extra tuien aan te monteren zijn. Gezien de herkomst, bouwjaar en aansluitigen van de mast aan de bovenkant, heb ik sterk het vermoeden dat deze masten bedoeld zijn voor gebruik met de SEM25 (SEM35) radiozendontvanger. De mast is met een slinger omhoog te lieren en ook omlaag te lieren. De slinger is niet demontabel, maar wel in te klappen.
De segmenten zijn rond met een platte kant. Dit zorgt ervoor dat de segmenten onderling niet kunnen verdraaien. Dus het plaatsen van een (lichte) rotor met een richtantenne is mogelijk. Er zijn namelijk ook masten die rond zijn en de segmenten onderling kunnen verdraaien, deze zijn vanzelfsprekend niet geschikt voor gebruikt met een rotor en richtantenne.
De mast helemaal ingeschoven en gedeeltelijk uitgeschoven.
|
|
materialen
|
Het voordeel van producten dat in het leger toe worden gepast, is dat het vrijwel een garantie is voor goede kwaliteit. En zo ook in dit geval. De materiaalkeuze is buitengewoon goed.
De mast is voornamelijk gemaakt van een aluminium legering. De samenstelling is een mengsel van Aluminium, Magnesium, Silicium en Fluor. Aluminium en Magnesium is licht en sterk. Door de toevoeging van Silicium is het geheel beter bestand tegen slijtage. De oppervlakte is geanodiseerd. Dat wil zeggen dat er een oxide laag op het materiaal is aangebracht, Hierdoor is het zeer goed bestand tegen corrosie en door de harde laag is het zeer slijtvast.
De kunststof lagerbussen zijn gemaakt van Hostaform C9021 wat beter bekend is als POM. Dit is een sterk slijtvast materiaal dat chemisch resistent is tegen de meeste materialen. Kortom, gemaakt voor slechte omstandigheden bij zwaar werk. Ideaal materiaal voor deze toepassing.
De staalkabels zijn voorzien van een zink laag, dus bestand tegen corrosie. De stalen bevestigingsmaterialen zijn geel gepassiveerd. Dit is een corrosiebestendige laag om het staal in goede conditie te houden.
|
|
werking
|
Na wat gepuzzel ben ik achter de werking gekomen. De bediening geschied door middel van staalkabels. Deze mast heeft meerdere lussen van staalkabels. De slinger is verbonden aan een kabel die het onderste segment bedient. De ene kant van de lus is verbonden met de slinger en de andere kant is bevestigd aan het onderste bewegende segment. Deze kabel loopt aan de boven en onderkant van de lus over lagerrollen die bevestigd zijn aan het vaste (onderste) deel. Door aan de slinger te draaien, wordt de kabel rondgetrokken over de lagerrollen. Daardoor beweegt de kabel rond en neemt deze het onderste bewegende segment mee omhoog of omlaag. Bij de hogere delen werkt het net iets anders. Hierbij zijn altijd drie elementen aan elkaar gekoppeld. Bij het bewegen van het onderliggende segment, wordt via het tussenliggende segment, het bovenliggende segment meegenomen. Er is weer sprake van een lus van staalkabel. De ene kant is bevestigd aan de onderkant van het bovenliggende segment en de andere kant van de lus is bevestigd aan de buitenkant van het onderliggende segment. De lagerrollen zijn bevestigd aan de boven en onderkant van het tussenliggende segment. Dus als het onderliggende segment (relatief gezien) stil staat en het middelste segment omhoog wordt verplaatst, wordt het bovenste segment meegenomen. En zo tillen de segmenten elkaar op.
|
|
permanente opstelling
|
|
De mast is ontworpen voor tijdelijk buitengebruik. De delen zijn doorgaans goed gesmeerd en is daarmee bestand tegen regen. Maar de mast is niet ontworpen voor permanente opstelling in weer en wind. Ik ben wel voornemens om de mast permanent buiten te laten staan. Maar het plan is wel om een (regen)hoes te maken zodat de mechanica tegen de ergste weersinvloeden beschermd is. Daarbij lijkt het mij sterk aan te bevelen om zeker elk jaar alle bewegende delen met dik vet in te smeren. Daarbij is het verstandig om de kap van het liermechanisme te halen en dit waar nodig te inspecteren en te smeren. De bouw is degelijk en de materialen zijn goed, dus de mast kan lang mee gaan, maar goed onderhoud lijkt mij essentieel. Dus plaats je deze mast permanent buiten, plan jaarlijks een onderhoudsdag...
|
|
aansluiting antenne
|
Er is een metalen topstuk(je) meegeleverd die het mogelijk maakt om een antenne aan de mast te kunnen bevestigen. Aan de bovenkant is duims (3/8"/DN20) binnendraad te vinden. Met het plaatsen van een stukje DN20 (3/8") dikwandige draadbuis kan er zo eenvoudig een topbuis worden geplaatst waar een rondstraler op past. Gezien de mogelijkheden heb ik besloten om dit topstuk na te maken, maar dan zodat er meteen een antennerotor op past. Voor de geïnteresseerden zal ik de tekening later bijvoegen.
Originele topstuk (onder) en nieuwe topstuk (boven).
Het nieuwe topstuk voor de antennerotor gemonteerd.
|
|
relatie masthoogte en omwentelingen
|
De slinger maakt 15 omwentelingen om op de volledige hoogte te eindigen. Voor het gemak heb ik een lijstje gemaakt met de hoogtes per omwenteling en omgekeerd. Als je de mast tot een bepaalde hoogte wil lieren (zoals de vijf meter grens voor vergunningen), hoef je niet te rekenen maar alleen in onderstaande lijstje te kijken.
|
|
specificaties
|
dimensies- masthoogte uitgeschoven: 5,9
- masthoogte ingeschoven: 1,57m
- aantal segmenten: 5
- diameter basissegment: 88mm
- diameter gat in topsegment: 26mm
- gewicht mast zonder toebehoren: 18Kg
materialen
- mastsegmenten: lichtmetaallegering (DIN AlMgSi0,5F25/werkstof 3.3208/EN 6063)
- lagerbussen segmentgeleiding: Hostaform C9021 (POM)
- kabels: verzinkt staaldraad
sterktegegevens- maximale windsnelheid: 28m/s (100m/h)
- maximale windbelasting: 100N
- maximale draagkracht: 15Kg
|
|
bijbehoren
|
Bij de antennemast is een tas met bijbehoren, "zubehör" zoals zo mooi op de tas staat. Hierin zitten alle benodigdheden om de mast op te kunnen zetten in het open veld.
In de tas zitten de tuien, haringen, hamer, voetplaat en alle extra bijbehoren netjes geordend. Alle onderdelen zijn gecodeerd met een ring waar een nummer op staat. Dit nummer komt overeen met een stuklijst die meegeleverd is in de tas. Ook is er een soort regenhoes bij die de mast beschermt tegen regen en vuil wanneer deze mast opgeslagen is.
stuklijst bijbehoren antennemast
5985-12-137-4180
1x draagtas (voor toebehoren) - 5985-12-137-4179
1x mastvoet; verzinkt (75x215x245mm) - 5985-12-137-4178
3x haring (kruisvorm, 0,4m) - 4030-12-137-4177
3x bevesgiging haring (karabijnhaak met ring) - 5340-12-137-4175
3x tuidraad; staaldraad (3,4m staalkabel met ketting) - 5975-12-137-4174 [zwart label]
3x tuidraad; groen (6,8m) - 5975-12-137-4173 [rood label]
1x bevestigingsdraad antenne (isolator) - 5975-12-137-4169 [groen label]
1x bevestigingsdraad antenne (0,6m met drie kabelklemmen) - 5975-12-140-1069 [blauw label]
1x rood meetkoord (2,8m) - 5975-12-137-4168 [goudkleur label]
2x haspel voor tuidraden (300x90mm) - 5985-12-137-4171
1x topstuk mast (Ø72x225mm) - 5985-12-137-4170
1x vuisthamer (DIN20 135, 2Kg) - 5120-12-137-4996
1x koperen antenneklem (aardpen?!) - 5985-12-140-2235
1x hoes (voor mastkop) - 5985-12-151-6753
1x stuklijst
|
|
plaatsen antennemast
|
Er is geen gebruiksaanwijzing bij, dus zijn we zelf aan het puzzelen geslagen om uit te vinden waar wat hoort. En dat is gelukt.
1. De eerst stap is om de voetplaat met de hoeken in het gras te trappen dat de mast niet meer verschuift.
2. De tweede stap is om met het rode meetkoord de afstand van de voetplaat tot de haringen te bepalen. Om de 120 graden dient een haring (met ring en karabijnhaak) in de grond geslagen te worden met de bijgeleverde vuisthamer. Let er op dat de haringen in lijn met de bevestiging ogen worden geplaatst.
3. Haak de drie stalen kabels met de karabijnhaak aan de bevestigingsogen aan de basis van de mast. Haak de karabijnhaak bij de haring aan het laatste oog van de ketting. Draai nu de spanners helemaal los zodat de staalkabel zo lang mogelijk is.
4. Zet de mast op de voetplaat. Nu zal blijken dat er nog grote speling is in de stalen tuien.
5. Haak de karabijnhaken op de schakel van de ketting zodat de mast zo recht mogelijk staat en de tui zo strak mogelijk. Draai daarna de spanners van de tuien een zodat de mast goed stevig en mooi waterpas verticaal staat.
6. Plaats nu het topstuk op de mast met de eventuele antenne, lamp of iets anders wat gewenst is op de mast.
7. Neem de drie groene tuien en haak voor elk van de drie tuien de karabijnhaak aan de ring op het op één na hoogste segment.
8. Haak de metalen ring nu aan de karabijnhaak bij de haring.
9. Lier de mast omhoog tot het gewenste punt.
10. Verplaats de spanners van de tuien zó dat de tuien strak staan en de mast goed verticaal.
11. De mast is nu opgezet en klaar voor gebruik.
Er is nog een koperen pen bij die als aardpen dient voor de zender. Er is ook nog een ander koord met een karabijnhaak en isolator er aan. Aangenomen wordt dat de karabijnhaak aan het topstuk van de mast wordt gemonteerd en achter de isolator een antennedraad kan worden gemonteerd. Zo werkt de mast ook voor gebruik met een HF draadantenne.
|
|